تاریخچه و انواع روش تهیه قهوه از گذشته تاکنون

تاریخچه و انواع روش تهیه قهوه از گذشته تاکنون

مقدمه

قهوه، یک نوشیدنی محبوب و ارزشمند در سراسر جهان و به عنوان نمادی از تنوع فرهنگی و ذائقه معروف است. از تاریخ ابتدایی کشف اولین دانه ‌های قهوه تا به امروز، روش تهیه قهوه تحولات زیادی پیدا کرده است. در این مقاله به بررسی علمی و تخصصی انواع روش تهیه قهوه می پردازیم. اما پیش از آن کمی درباره تاریخچه قهوه و انواع دانه های آن خواهیم خواند.

تاریخچه پیدایش اولین قهوه

قهوه یک نوشیدنی دلچسب است که در دورترین قصه های تاریخی نیز می توان رد و اثری از آن پیدا کرد. پژوهشگران هیچگاه نتوانستند نقطه ی آغاز دقیقی برای شناسایی قهوه و اولین روش تهیه قهوه پیدا کنند اما می توان اولین رد پای قهوه در تاریخ را در بیش از هزار سال پیش در اتیوپی پیدا کرد.

بسیاری از منابع، پیدا کردن قهوه را به خلد شیدی، یک شیخ اتیوپیایی در قرن نهم میلادی نسبت می‌دهند. مردم اتیوپی پس از کشف اتفاقی قهوه و دیدن خاصیت آن شروع به کشت بذر این گیاه به صورت گسترده کردند. در قرن 15 بازرگانان عرب این گیاه را به کشورهای عربی بردند و به سرعت قهوه به عنوان نمادی برای پذیرایی شایسته از مهمانان آن ها تبدیل شد. پس از آن قهوه کم کم در سراسر جهان پخش شد و به تدریج محبوبیت و تقاضا برای خرید آن افزایش پیدا کرد.

پس از کشف ابتدائی، قهوه به تدریج به عنوان یک نوشیدنی محبوب و مورد تقاضا در جهان شناخته شد و به سرتاسر دنیا فرستاده شد. پس از آشنایی مردم با فرهنگ های مختلف با این نوشیدنی دوست داشتنی، انواع روش تهیه قهوه نیز به وجود آمدند و هر فرهنگی این نوشیدنی را مناسب ذائقه مردم خود تغییر داد.

ورود قهوه به ایران

عربستان اولین کشور بعد از اتیوپی بود که به کاشت و استفاده از بذر قهوه علاقه نشان داد. عرب ها همچنین یک روش تهیه قهوه جدید و منحصر به فرد خودشان ابداع کردند که طعم قهوه را بسیار بهتر می کرد. همین موضوع باعث شد تا آوازه ی این نوشیدنی دل چسب به ایران، یمن و ترکیه نیز برسد. تجار ترک دانه های قهوه را به کشورشان بردند و روش تهیه قهوه در ترکیه به طور کلی تغییر کرد.

در ترکیه دانه های قهوه به شکل رست شده آماده و سپس خورد می شدند. در واقع شکل امروزی دانه های قهوه ابتدا در ترکیه شکل گرفت. با این روش تهیه قهوه مزه اصلی دانه ها از آن ها استخراج می شد و بو و طعم دیگری پیدا می کردند. همین موضوع باعث شد تا دربار صفویه ایران نیز به خرید این محصول علاقه مند شده و در قرن 15 در زمان صفویه قهوه برای اولین بار به ایران وارد شد. در ابتدا قهوه تنها یک نوشیدنی درباری بود.

اما پس از آنکه محققان بسیاری بر روی خواص قهوه کار کردند، کم کم این گیاه در خارج از دربار نیز فروخته شد و مردم نیز به آن علاقه نشان دادند. بوعلی سینا از جمله خواص قهوه (که در آن زمان به آن بونا گفته می شد) را رفع افسردگی، شادی آور، رفع کننده کسالت بیماران و افزایش دهنده انرژی برشمرده است.

با رایج شدن مصرف قهوه در ایران، روش تهیه قهوه نیز دچار تغییراتی شد که طعم قهوه را باب سلیقه ایرانیان کند. اما به طور کلی اکثر مردم از همان روش ترکیه برای دم کردن دانه های قهوه استفاده می کردند. ورود قهوه در ایران را می توان نقطه عطفی در بحث شهر سازی در ایران نیز برشمرد زیرا قهوه خانه ها از اولین مکان های جمع شدن افراد و گفتگو بوده است.

با توجه به آنکه اکثر مردم با روش تهیه قهوه به طور دقیق آشنایی نداشتند برای نوشیدن قهوه به قهوه خانه ها می رفتند. مسافرانی که وارد شهر می شدند نیز برای گفتگو و صرف نوشیدنی به این مکان ها میرفتند و همین موضوع باعث گسترش فرهنگ شهری در شهرهای مختلف ایران شد.

کم کم اعتبار این دانه ها در بین مردم سراسر جهان بالا رفت و تجار ایرانی دانه های قهوه را به سراسر جهان می فرستادند. در طی صد سال پس از آن یعنی در قرن 16، فروش قهوه به سرعت در اروپا و آمریکا نیز گسترش پیدا کرد. این موضوع تا جایی پیش رفت که در حال حاضر قهوه نوشیدنی اصلی مردم اروپا و آمریکا برشمرده می شود.

انواع دانه‌های قهوه

پس از آنکه بذر قهوه به کشورهای مختلف ارسال شد، با توجه به آب و هوای اقلیم های مختلف و در طی زمان، دانه های قهوه مختلفی به وجود آمدند که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. همچنین روش تهیه قهوه  برای هر دانه ی مختلف نیز تفاوت پیدا کرد.

در حال حاضر عموما اکثر دانه‌های قهوه از مناطقی مانند برزیل، اتیوپی، کلمبیا و کنیا به دست می‌ آیند. هر منطقه دانه‌ هایی با طعم و عطر خاص دارد که تأثیر چشم‌ انداز‌های طبیعی و اقلیمی را در آن‌ ها می‌توان تشخیص داد. به طور کلی می توان دانه های قهوه را در دو دسته بندی عربیکا و روبوستا دسته بندی کرد. روش تهیه قهوه برای هر دانه متناسب با نوع نوشیدنی که می خواهیم به دست بیاوریم تفاوت دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

دانه روبوستا تلخ تر، قوی تر و در عین حال ارزان تر است. این قهوه کافئین بسیار بالایی دارد و برای تامین انرژی صبح و یا برای مصرف قبل از تمرینات ورزشی مناسب است. از دانه روبوستا عموما در تهیه اسپرسو و قهوه های فوری استفاده می شود.  در طرف دیگر قهوه عربیکا تلخی کمتر و همچنین کافئین کمتری دارد. قهوه عربیکا برای استفاده در طی روز مناسب است و از همین رو پرطرفدارترین نوع قهوه می باشد.

انواع روش تهیه قهوه

روش تهیه قهوه بسیار متنوع و مختلف است. هر یک از این روش‌ها دارای جزئیات خاص و متمایزی هستند. از جمله انواع روش تهیه قهوه می‌توان به اسپرسو، لاته، کاپوچینو، موکا، ماکیاتو، فرانسه، ایتالیایی، و قهوه ترکی اشاره کرد. هر یک از این روش‌ها بر اساس نحوه ترکیب دانه قهوه به صورت تنهایی، با شیر، با آب جوش و… یک نوشیدنی دلچسب را آماده می سازند. در ادامه به بررسی تخصصی تر انواع روش تهیه قهوه می‌پردازیم.

اسپرسو(Espresso) : اسپرسو نام یکی از انواع روش تهیه قهوه است. در این روش دانه های قهوه تحت فشار بسیار بالا قرار می گیرند. در اثر این کار بیشترین میزان عطر و طعم از دانه های قهوه خارج می شود. اگر مراحل تهیه اسپرسو به درستی انجام بشود، خروجی شما یک نوشیدنی دلچسب و تلخ است که می‌تواند به تنهایی یا به عنوان پایه برای سایر نوشیدنی های بر پایه قهوه مانند لاته یا موکا مورد استفاده قرار بگیرد.

لاته (Latte): لاته رتبه دوم در انواع روش تهیه قهوه  را دارد. برای تهیه نوشیدنی لاته، یک شات اسپرسو با مقدار زیادی شیر گرم مخلوط می شود. روش تهیه قهوه لاته زیاد سخت نیست اما قلق های خاص خودش را دارد. معمولا بر روی لیوان سرو لاته به کمک شیر فرم گرفته اشکالی رسم می شود که به لاته آرت معروف هستند.

کاپوچینو (Cappuccino): کاپوچینو نیز از ترکیب اسپرسو و شیر تهیه می‌شود، اما در مقایسه با لاته، نسبت ترکیب شیر و  اسپرسو متفاوت است. علاوه بر این، در کاپوچینو از فوم ‌قهوه (اسپوما) نیز استفاده می‌شود که یک لایه خفیف از فوم دارای عطر و طعم قهوه را در بالای نوشیدنی ایجاد می‌کند.

موکا (Mocha): موکا یکی از محبوب ترین انواع روش تهیه قهوه است. در این روش یک ترکیب دلپذیر از اسپرسو، شکلات، و شیر به شما یک نوشیدنی بی نظیر را ارائه می دهد. این نوشیدنی خوشمزه و دلچسب برای علاقه‌مندان به ترکیب قهوه و شکلات مناسب است. در تهیه موکا، اسپرسو به شکلات ذوب شده اضافه می‌شود و سپس شیر به مخلوط افزوده می‌شود. اغلب از این نوع قهوه در فصول سرد استفاده می شود.

ماکیاتو (Macchiato): ماکیاتو به معنای “لکه‌دار” است و در واقع اشاره به محتویات این نوشیدنی دارد. در ماکیاتو اسپرسو با یک مقدار بسیار کم شیر ترکیب می‌شود. اصولاً ماکیاتو یک نسخه تقویت‌کننده از اسپرسو است که در لیوان های کوچک سرو شده و با فوم تزئین می شود. در بعضی موارد می توان ماکیاتو را همراه با سیروپ های مختلفی مانند کارامل یا وانیل ترکیب کرد و تلخی اسپرسو را کمی کاهش داد.

قهوه فرانسه (French Press): روش تهیه قهوه فرانسوی یکی از قدیمی ترین انواع روش تهیه قهوه است. در این روش دانه های خورد شده قهوه با مقداری آب داغ ترکیب می شوند و از لابه لای یک فیلتر نسبتا ضخیم رد می شوند. برای تهیه قهوه فرانسه نیازی به دستگاه های صنعتی و یا بزرگ نیست و با قهوه سازهای معمولی یا لیوان های مخصوص می توان این نوشیدنی خوشمزه را تهیه کرد. قهوه فرانسه یکی از غنی ترین و اصیل ترین طعم های قهوه را به شما ارائه می نماید.

قهوه ایتالیایی (Italian Coffee): روش تهیه قهوه  ایتالیایی نیز یک روش نسبتا سنتی است. در این روش دانه های قهوه مانند طرز تهیه اسپرسو فراوری می شوند. اما نکته مهم در سرو قهوه ایتالیایی این است که از شکر و شیر به هیچ عنوان استفاده نمی شود. گاها ممکن است برای تزئین قهوه از یک لایه بسیار نازک خامه یا فوم استفاده شود.

قهوه ترکی (Turkish Coffee): روش تهیه قهوه ترک یکی از اصلی ترین و شناخته شده ترین انواع روش تهیه قهوه  در سراسر جهان است. درست کردن قهوه را می توان جزئی از فرهنگ ترک ها دانست که بسیار برای آن ها اهمیت دارد. در این روش دانه های آسیاب شده قهوه با مقدار مشخصی آب مخلوط می شوند و بدون نیاز به فیلتر یا دستگاه صنعتی و صرفا با استفاده از ظروف مسی کوچکی به یک نوشیدنی بسیار غلیظ و خاص تبدیل می شوند.

سایر انواع روش تهیه قهوه

از آنجایی که قهوه در حال حاضر محبوب ترین نوشیدنی در سراسر جهان است، هر روز روش های نوین و جدیدی به لیست انواع روش تهیه قهوه اضافه می شوند. معرفی تمامی انواع روش تهیه قهوه کار سختی است که از حوصله این مقاله خارج است. اما در ادامه لیستی از معروف ترین انواع روش تهیه قهوه که در  جهان معروف هستند را آورده ایم. در مقاله های بعدی سایت آموزش تهیه هر کدام را نیز قرار خواهیم داد:

• نیترو کولد برو
• آمریکانو
• Batch Brew
• پور اور (Pour Over)
• کورتادو
• فلت وایت
• فراپه
• آیس لاته
• آفوگاتو
• قهوه دی کف
• و…

تفاوت انواع روش تهیه قهوه در گذشته و اکنون

با گذشت زمان، انواع روش تهیه قهوه تحول های بسیاری کرده است. در گذشته، تهیه قهوه به صورت سنتی با استفاده از ظروف و یا قوری های خاص انجام می‌شد. این دستگاه‌ها به افراد این امکان را می‌دادند که دانه‌های قهوه خرد شده با آب گرم ترکیب شده و قهوه تهیه شود.

اما امروزه، با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه‌های اسپرسو مدرن و ماشین‌آلات تهیه قهوه قدرتمند در بازار عرضه شده‌اند. این دستگاه‌ها امکان تنظیم دما، فشار و زمان تهیه را به عنوان عوامل کلیدی در بهبود طعم و کیفیت قهوه فراهم می‌کنند. همچنین برای تهیه قهوه در خانه و بدون نیاز به دستگاه های صنعتی، ابزارهایی مانند موکاپات ساخته شده اند که به افراد اجازه می دهند در سریع ترین زمان یک قهوه با کیفیت تهیه نمایند.

ختم کلام

تهیه و سرو قهوه یک هنر و علم است که از تاریخ‌ های گذشته تا به امروز تکامل یافته است. تنوع و انعطاف در انواع روش تهیه قهوه، هر فرد را قادر می‌سازد تا به شکل منحصر به فردی قهوه خود را تهیه کند و لذت ببرد. از دیرباز تاکنون قهوه را می توان یکی بهانه برای جمع شدن افراد در کنار یکدیگر و ثبت لحظات شاد در کنار عزیزان دانست. امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید. برای مطالعه مقالات مشابه بلاگ ما را مشاهده کنید.